Wszystkie duże inwestycje związane były z konieczność przetransportowania dużych, ciężkich lub gabarytowo niewygodnych towarów. Pomimo, iż w ciągu ostatnich kilkunastu lat technologia produkcji specjalistycznych naczep niskopodwoziowych i wieloosiowych ciągników siodłowych doznała znaczącego wzrostu, polskie przepisy pozostawały bez zmian. Skutkowało to perturbacjami dla przewoźników, którzy kupili specjalistyczny i niezwykle drogi sprzęt, który często był wymagany przez instytucje państwowe do zrealizowania instytucji publicznych, a mimo wszystko przewoźnik nie był w stanie w cywilizowanych warunkach uzyskać niezbędnych zezwoleń.

Przez kilka lat trwały negocjacje z Ministerstwem Infrastruktury (niegdyś Transportu) w celu wprowadzenie koniecznych zmian w prawie w zakresie przejazdów pojazdami nienormatywnymi. Dopiero powstanie w 2008 roku Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Przewoźników Transportu Nienormatywnego (dalej zwane OSPTN) radykalnie przyspieszyło tempo prac. Dzięki wielu wyrzeczeniom oraz ogromnej ilości poświęconego (prywatnego) czasu głównych założycieli OSPTN udało się opracować i wprowadzić w życie przepisy, które zrewolucjonizują polską rzeczywistość transportów ponadgabarytowych. Pomimo wielu zmian jakie zostały wprowadzone do pierwotnego projektu przez przedstawicieli różnych instytucji (stowarzyszeń, zrzeszeń itp.) udało się stworzyć prawo, które daje nadzieje Polsce na pozbycie się plakietki europejskiego outsidera w zakresie zezwoleń na przejazd pojazdami nienormatywnymi.

Końcem 2011 roku Prezydenta RP podpisał ustawę z dnia 18 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z dnia 18 października 2011 r.), która szczegółowo i zupełnie odmiennie niż miało to miejsce dotychczas, uregulowała kwestie tzw. transportów ponadgabarytowych. O ile w obecnym stanie prawnym praktycznie każdy transport ponadgabarytowy wymaga każdorazowego uzyskania zezwolenia od GDDKiA, o tyle od 19.10.2012 roku wejdzie w życie ustawa, które wprowadza 7 rodzajów zezwoleń, w tym zezwoleń okresowych nawet na 2 lata. Branża transportowa, która borykała się z ogromną biurokracją przy uzyskiwaniu zezwoleń na transport ponadgabarytowy, od 19.10.2012 roku będzie mogła skorzystać z następujących udogodnień.

Ustawodawca przewidział 7 rodzajów zezwoleń, w zależności od przekroczenia poszczególnych norm dotyczących wymiarów, masy lub nacisków osi w pojazdach. Przewoźnik w krótkim okresie czasu (nawet 3 dni) będzie mógł uzyskać zezwolenia stałe (nawet na okres 2 lat). Dzięki temu odwieczny problem z poruszaniem się na pusto pojazdami o długości np. 23 metrów odejdzie do lamusa. Ustawa wprowadziła także liczne zmiany dotyczące przewozu towarów sypkich i drewna, dzięki czemu przewoźnicy nie będą już karani za niedociągnięcia i często nieuczciwą praktykę załadowców.

Ustawodawca wprowadził następujące zezwolenia na przejazd pojazdami nienormatywnymi:

KATEGORIE ZEZWOLEŃ NA PRZEJAZD POJAZDU NIENORMATYWNEGO

Zezwolenia wydawane będą przez:

Zezwolenia kategorii I – zarządca drogi,

Zezwolenia kategorii II i III – starosta

Zezwolenia kategorii IV-VI GDDKiA lub naczelnik urzędu celnego (przy wjeździe na terytorium RP)

Zezwolenia kategorii VII – GDDKiA lub prezydent miasta (jeśli trasa przejazdu pojazdu nienormatywnego przebiega w granicach administracyjnych miasta na prawach powiatu i nie przebiega autostradą lub drogą ekspresową).

Wysokość opłat za wydanie zezwolenia reguluje Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 28 marca 2012 r. w sprawie wysokości opłat za wydanie zezwolenia na przejazd pojazdu nienormatywnego.

Z kolei Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej wydał dnia 23.05.2012 rozporządzenie dotyczące pilotowania pojazdów nienormatywnych. Zgodnie z tym rozporządzeniem pojazd nienormatywny, który przekracza co najmniej jedną z następujących wielkości:

1) długość pojazdu – 23,00 m,

2) szerokość – 3,20 m,

3) wysokość – 4,50 m,

4) masa całkowita – 60 t

– powinien być pilotowany przez jeden pojazd wykonujący pilotowanie.

W przypadku gdy pojazd nienormatywny przekracza co najmniej jedną z następujących wielkości:

1) długość pojazdu – 30,00 m,

2) szerokość – 3,60 m,

3) wysokość – 4,70 m,

4) masa całkowita – 80 t

– powinien być pilotowany przy użyciu dwóch pojazdów wykonujących pilotowanie, poruszających się z przodu i z tyłu pojazdu.

Dodatkowo uregulowano  zakres wyposażenia pojazdu wykonującego pilotowanie:

1) tablica oznakowania pojazdu wykonującego pilotowanie, której wzór określa załącznik do rozporządzenia;

2) dwa światła błyskowe barwy żółtej;

3) środki bezpośredniej łączności radiowej z pojazdami pilotowanymi;

4) urządzenia nagłaśniające.

Ponadto pojazd wykonujący pilotowanie może być wyposażony w:

1) dodatkowe światło barwy białej lub żółtej samochodowej z napisem „PILOT” barwy czarnej, umieszczone pod tablicą, o której mowa w ust. 2 pkt 1;

2) umieszczone na zewnątrz dodatkowe światło barwy białej lub żółtej selektywnej, umocowane w sposób umożliwiający zmianę kierunku świetlnego (szperacz); światło to powinno być włączane i wyłączane niezależnie od innych świateł.

Niestety wraz z dostępnością zezwoleń jak i radykalnym skróceniem czasu ich wydania, ustawodawca wprowadził także dość rygorystyczne regulacje dotyczące karania za brak zezwoleń. Zgodnie z art. 140 ab ust. 1 ustawy, kary za brak poszczególnych zezwoleń wynoszą:

1)     1.500 zł – za brak zezwolenia kategorii I i II;

2)     5.000 zł – za brak zezwolenia kategorii III-VI;

3)     za brak zezwolenia kategorii VII:

a)      500 zł – gdy nacisk jednej lub wielu osi, rzeczywista masa całkowita lub wymiary pojazdu przekraczają dopuszczalne wartości nie więcej niż o 10%,

b)      2.000 zł – gdy nacisk jednej lub wielu osi, rzeczywista masa całkowita lub wymiary pojazdu przekraczają dopuszczalne wartości o więcej niż 10% i nie więcej niż 20%,

c)      15.000 zł – w pozostałych przypadkach;

4)     5.000 zł – za przejazd pojazdu nienormatywnego przez most lub wiadukt bez potwierdzonego zawiadomienia zarządcy drogi, o którym mowa w art. 64c ust. 9;

5)     3.000 zł – za przejazd pojazdu nienormatywnego przez most lub wiadukt niezgodnie z warunkami określonymi przez zarządcę drogi, o którym mowa w art. 64c ust. 9;

6)     6.000 zł – za przejazd pojazdu nienormatywnego przez most lub wiadukt przy zgłoszonym przez zarządcę drogi sprzeciwie, o którym mowa w art. 64c ust. 10;

7)     2.000 zł – za niedotrzymanie warunków przejazdu określonych dla zezwolenia kategorii VII lub podanych w tym dokumencie.

Zupełną nowością w transportach ponadgabarytowych jest wprowadzenie odpowiedzialności np. nadawcy za samo zlecanie ładunków nienormatywnych podmiotom, które nie posiadają stosownego zezwolenia. Z jednej strony jest to słuszne posunięcie ustawodawcy, który już u źródła transportów nienormatywnych stara się ukrócić wymuszanie lub zachęcanie przewoźników do wykonywania transportów nienormatywnych bez zezwoleń, ale użycie słowa ‘zlecenie’ może w praktyce okazać się bardzo kłopotliwe. Jeśli brać treść ustawy dosłownie, doszłoby do swego rodzaju absurdu, w którym przewoźnik musi najpierw uzyskać zezwolenie, a dopiero później oczekiwać od nadawcy zawarcia zlecenia transportowego. O ile w przypadku zezwoleń kategorii I-VI problemu być nie powinno, o tyle zlecanie transportu najcięższych i największych ładunków będzie kłopotliwe. Spodziewać się jednak można, że wykładania celowościowa tej regulacji, nie dopuści do tak absurdalnych i skrajnie niekorzystnych sytuacji.

Na chwilę obecną zdania są nieco podzielone. Część przewoźników oczekiwała bardziej liberalnych regulacji, część z nich uważa, że wprowadzone zmiany to dobry i konieczny krok na przód. Mając na uwadze jak nieżyciowe i oderwane od rzeczywistości przepisy obowiązują w chwili obecnej, można śmiało powiedzieć, że pierwszy krok ku unowocześnieniu polskich przepisów dotyczących transportów ponadgabarytowych został zrobiony. Resztę zweryfikuje życie. Najbardziej kontrowersyjna jest kategoria I, co potwierdzają nie tylko przewoźnicy, ale także nadawcy i załadowcy, a po części także odbiorcy towarów. O ile wprowadzenie łatwo dostępnych zezwoleń to bezapelacyjnie krok na przód, o tyle na pytanie w jaki sposób operować tymi zezwoleniami, które są potrzebne jedynie w trakcie przewozu na konkretnie wskazanej drodze lokalnej, nikt nie potrafi odpowiedzieć. Istniej duże prawdopodobieństwo, że ten właśnie mankament będzie nadal zachęcał przewoźników jak i nadawców do niestosowania się do przepisów, które nakładają obowiązek uzyskania odpowiednich zezwoleń. Okazuje się bowiem, że przewoźnik w celu legalne przewozu towarów, będzie musiał zadbać o zezwolenie na trasie ‘wyjazdowej’ u nadawcy, jak i dojazdowej u odbiorcy, w przypadku gdy ich miejsca rozładunku ulokowane są poza bezpośrednimi zjazdami z dróg o nośności 11,5 tony. Przewoźnicy, którzy wykonują transporty od różnych nadawców, na różnych trasach już wskazują na kłopotliwy charakter zezwoleń kategorii I.

Zezwolenia, które zaczną obowiązywać już za 2 miesiące przyniosą ogromne korzyści przewoźnikom, których pojazdy nawet bez ładunku przekraczają dopuszczalne normy. Dzięki temu będą mogli w miarę swobodnie poruszać się po polskich drogach. To samo dotyczy pojazdów z ładunkami gabarytowo dużymi, ale o względnie małej masie (głównie w kontekście przekroczenia nacisków osi).

pełna treść artykułu dostępną tutaj.

źródło: www.tslbiznes.pl