Świadczenie usług transportowych na teren Wielkiej Brytanii niezmiennie od ponad dekady wiąże się z ryzykiem nałożenia przez Służby Celne Border Force UK wysokich kar na przewoźników oraz kierowców za znalezienie nielegalnego imigranta w pojeździe lub na naczepie. Przewoźnicy i kierowcy mogli zostać ukarani przed zmianą przepisów w lutym 2023 r. do 2.000 GBP za jednego nielegalnego imigranta (clandestine entrant), jeżeli na ich pojeździe znajdą się osoby próbujące nielegalnie przekroczyć granicę. W związku ze zmianami w przepisach brytyjskich zostały zaostrzone wymogi i kary wobec przewoźników i kierowców, a poza tym wprowadzono nową karę – karę za nieprawidłowe zabezpieczenie pojazdu ciężarowego wjeżdżającego na teren Wielkiej Brytanii. Aktualnie maksymalny wymiar kary za niezabezpieczenie pojazdu ciężarowego wynosi 6.000 GBP (łączna kara osób odpowiedzialnych to 12.000 GBP). W przypadku jeżeli zdarzenie niezabezpieczenia pojazdu jest pierwszym zdarzeniem kara wyniesie 1.500 GBP, drugie przypadek niezabezpieczenia pojazdu to zagrożenie karą 3.000 GBP, zaś trzeci i kolejny epizod niezabezpieczenia pojazdu to kara 6.000 GBP. Z kolei, przewożenie osób nielegalnie wjeżdżających na teren UK wiąże się z nałożeniem kary w maksymalnym wymiarze 10.000 GBP na firmę oraz 10.000 GBP na kierowcę za jedną nielegalnie wjeżdżającą osobę (łączna kara osób odpowiedzialnych to 20.000 GBP za jednego nielegalnego imigranta). Jeżeli dla firmy/kierowcy jest to pierwsze zdarzenie kara za przewóz nielegalnej osoby wyniesie 6.000 GBP, zaś drugi i każdy następny przypadek stanowi o karze w wysokości 10.000 GBP.
AKREDYTACJA – CO OZNACZA DLA PRZEWOŹNIKA
System akredytacji kar cywilnych [Civil Penalty Accreditation Scheme] został stworzony przez służby Border Force UK aby zmniejszyć zagrożenie otrzymywania kar za przewóz nielegalnych imigrantów i za niezabezpieczenie pojazdu wjeżdżającego na teren UK, a także aby zminimalizować ryzyka branży transportowej realizującej przewozy na teren UK. Program członkowski jest adresowany do wszystkich przewoźników podróżujących do Wielkiej Brytanii. Przystąpienie do sytemu akredytacji jest bezpłatne. Służby Border Force prowadzą rejestr firm, które uczestniczą w programie akredytacji – lista podmiotów jest publikowana na stronie internetowej i regularnie aktualizowana.
Wśród korzyści płynących z członkostwa w systemie akredytacyjnym wylicza się przede wszystkim możliwość skorzystania z obniżenia kwoty kar, które mogą zostać nałożone za wykroczenia przewozu nielegalnych osób lub niezabezpieczenia pojazdu podczas próby wjazdu na teren UK. Jeżeli w pojeździe należącym do firmy będącej członkiem systemu akredytacji zostanie wykryta osoba nielegalnie przekraczająca granicę lub pojazd tej firmy zostanie zidentyfikowany jako niezabezpieczony wówczas firma podlega karze za dane wykroczenie, lecz wysokość tej kary zostanie ustalona zgodnie z Kodeksem Postępowania w sprawie Poziomu Kar. Dla członków Programu Akredytacji zastosować można zniżkę 50% od maksymalnego punktu początkowego kary za każde wykroczenie. Co istotne, firmy przewozowe, które stosują efektywny system zabezpieczający zdecydowanie rzadziej mają problem z nielegalną imigracją czy też przypadkami niezabezpieczenia pojazdu ciężarowego przez kierowcę.
SKUTECZNA PROCEDURA ZABEZPIECZAJĄCA KLUCZEM DO UZYSKANIA AKREDYTACJI
Firma przewozowa aby zostać członkiem systemu akredytacji musi posiadać w firmie efektywny i skuteczny system zapobiegający nielegalnej imigracji. Służby brytyjskie oceniają w tym zakresie system firmowy w zakresie pięciu obszarów. Po pierwsze, firma powinna zapewnić dla każdego kierowcy odpowiednią liczbę zabezpieczeń (plomb, zamków z indywidualnymi numerami, linkę celną/pasek TIR), których powinien użyć aby zapewnić bezpieczeństwo pojazdu. Istotne jest rejestrowanie liczby i daty wydania zabezpieczeń kierowcom. Po drugie, każdy kierowca powinien zostać wyposażony w listę kontrolną bezpieczeństwa pojazdu, w odpowiednią ilość takich list, aby kierowca miał umożliwioną rejestrację kontroli pojazdu podczas podróży. Firma zaś powinna archiwizować wypełnione przez kierowców tzw. checklisty. Kolejno, każdy kierowca powinien otrzymać od firmy pisemne instrukcje opisujące jak zabezpieczyć pojazd, jak rejestrować i przeprowadzać kontrole, jak wypełnić i zachować listę kontrolną oraz co kierowca powinien zrobić kiedy ma podejrzenie, iż w pojeździe może znajdować się osoba nielegalnie przekraczająca granicę. Pisemne instrukcje wydawane kierowcom powinny być dla kierowcy łatwo dostępne podczas realizacji przewozu. Dopuszczalne jest udostępnienie instrukcji zarówno w wersji papierowej jak i cyfrowej. Istotne, aby w przypadku wersji elektronicznej instrukcji urządzenia przeznaczone do jej wyświetlania (np. tablet, telefon) były zawsze naładowane i włączone. Po czwarte, poza przekazaniem kierowcom pisemnych instrukcji wymagane jest przeprowadzanie szkolenia, które umożliwi kierowcom uzyskanie zarówno teoretycznej jak i praktycznej wiedzy związanej z zapobieganiem nielegalnemu przekraczaniu granicy i zabezpieczania pojazdów i naczep. Służby brytyjskie podkreślają, iż szkolenie kierowcy nie polega wyłącznie na przekazaniu pisemnych instrukcji – ważne jest praktyczne przekazanie wiedzy oraz możliwość interakcji podczas szkolenia. Szkolenia, które firma przewozowa powinna zapewnić swoim kierowcom to:
- szkolenie bazowe – wstępne – wprowadzające kierowcę w wiedzę w zakresie zabezpieczenia pojazdu ciężarowego i zapobiegania nielegalnym wjazdom na teren Wielkiej Brytanii. Po zakończeniu szkolenia konieczne jest przeprowadzenie weryfikacji wiedzy kierowcy, oraz
- szkolenie przypominające – regularne – tj. szkolenie, które ma na celu odświeżenie wiedzy kierowcy i przypomnienie mu obowiązujących zasad.
Ostatnim elementem podlegającym ocenie jest weryfikowanie przez firmę stosowania w praktyce przez kierowców polityki firmy i systemu zapobiegającego nielegalnemu przekraczaniu granicy. Firma przewozowa powinna po zakończeniu przewozu przez kierowcę zebrać od niego checklisty i dokonać weryfikacji prawidłowego wypełnienia dokumentów przez kierowcę. W przypadku nieprawidłowości po stronie kierowcy należy podjąć stosowne działania wobec kierowcy oraz dokonać ich rejestracji.
PRZYSTĄPIENIE DO PROGRAMU AKREDYTACJI
Aby firma przewozowa mogła przystąpić do programu akredytacji kar cywilnych konieczne jest złożenie stosownego wniosku, który będzie zawierał wszelkie wymagane informacje o firmie i jej wewnętrznym systemie zabezpieczającym przed nielegalnym przekraczaniem granicy. Do wniosku muszą zostać dołączone wszelkie dokumenty potwierdzające efektywność systemu zabezpieczającego przewoźnika. Wniosek – formularz zgłoszeniowy wraz z dowodami należy przekazać na adres e-mail służb granicznych UK. Jeżeli firma przewozowa miła wcześniej incydenty związane z niezabezpieczeniem pojazdu bądź przewozem osób nielegalnie przekraczających granicę nie stanowi to przeszkody w późniejszym ubieganiu się o przystąpienie do programu akredytacji. Istotne jest aby przewoźnik miał uregulowane wszystkie kary przed złożeniem wniosku. Jeżeli kary nie zostaną uregulowane sprawa z wniosku może zostać rozpatrzona z opóźnieniem, w ostateczności zostanie wydana decyzja negatywna tj. odmawiająca przyznania członkostwa w systemie. Korzyści płynące z uzyskania członkostwa w systemie sprowadzają się do możliwości stosowania zniżek członkowskich w przyszłych karach odnośnie zdarzeń, które miały miejsce od momentu przyjęcia do programu akredytacyjnego (od dnia przyjęcia) lub po tym dniu. Jeżeli wniosek o udzielenie akredytacji zostanie pozytywnie rozpatrzony służby BF wydadzą stosowne zaświadczenie o członkostwie (certyfikat). Na stronach służb Border Force jest publikowany ogólnodostępny rejestr przewoźników, którzy uzyskali akredytację. W rejestrze widnieje kraj, z którego pochodzi przewoźnik oraz numer certyfikatu. Znaczna część polskich przewoźników ujawnionych w rejestrze akredytowanych firm uzyskało certyfikat przy współpracy z Kancelarią Prawną Iuridica. Rejestr jest regularnie aktualizowany przez służby Border Force UK. Jeżeli wniosek zostanie oddalony służby wskażą powody odrzucenia oraz wskazane zostaną zagadnienia wymagające dopracowania ze strony przewoźnika. Po decyzji negatywnej musi upłynąć 3 miesiące zanim zostanie rozpatrzony kolejny wniosek o przystąpienie do programu akredytacyjnego.
WERYFIKACJA AKREDYTOWANYCH PRZEWOŹNIKÓW
Przewoźnicy, którym zostanie przyznane członkostwo muszą ciągle czuwać nad efektywnym stosowaniem procedury zabezpieczającej. Służby UK mogą w każdej chwili (np. po incydencie niezabezpieczenia pojazdu, po incydencie wykrycia osoby nielegalnie przekraczającej granicę w pojeździe/naczepie przewoźnika) wszcząć procedurę weryfikacyjną. Weryfikacja polega na nawiązaniu kontaktu z przewoźnikiem i wezwaniem go do ponownego przesłania formularza wniosku wraz z kompletem dokumentacji potwierdzającej efektywność stosowania procedury zabezpieczającej. W przypadku wykrycia nieprawidłowości w stosowaniu systemu firma zostanie usunięta z systemu – służby przedstawią firmie kwestie wymagające uzupełnienia i poprawy w funkcjonowaniu. Członkowie systemu akredytacyjnego muszą regulować terminowo wszystkie nakładane kary, w przypadku zaległości w płatności firma może zostać usunięta z systemu. Jeżeli przewoźnik zostanie usunięty z programu, ponowny wniosek może zostać złożony 3 miesiącach. Usunięcie z systemu akredytacji oznacza uniemożliwienie skorzystania ze zniżek obniżających kary.
Skuteczne zabezpieczenie przewoźnika poprzez wdrożenie odpowiednich procedur i nadzór nad ich należytym stosowaniem stanowi o zabezpieczeniu firmy przed wysokimi karami za przewóz osób nielegalnie przekraczających granicę oraz za nieodpowiednie zabezpieczenie pojazdu wjeżdżającego na teren Wielkiej Brytanii. Potwierdzeniem zabezpieczenia jest uzyskanie akredytacji systemu zabezpieczającego stosowanego przez przewoźnika. Akredytacja Border Force potwierdza wysoki standard wewnętrznych procedur firmy i utrzymanie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa, co ma bezpośrednie przełożenie na możliwość obniżenia wysokich kar, zgodnie z postanowieniami Kodeksu Postępowania w sprawie Poziomu Kar.
Photo by Aleks Marinkovic on Unsplash